Zólkiewski Stanislaw (1547-1620), hetman polny koronny od 1585, kasztelan lwowski od 1590, wojewoda kijowski od 1608, hetman wielki koronny od 1613, kanclerz wielki koronny od 1618. Walczyl przeciwko zbuntowanym Gdanszczanom, dowodzac rota husarii w bitwie pod Lubieszowem (1577). 1579-1581 odznaczyl sie w wyprawach rosyjskich Stefana Batorego, w bitwach pod Wielizem i Pskowem. 1588 bral udzial w bitwie pod Byczyna (po stronie J. Zamoyskiego) oraz 1595 podczas wyprawy moldawskiej w bitwie pod Cecora. 1596 tlumil powstanie kozackie S. Nalewajki, 1600 powtórnie wzial udzial w wyprawie do Moldawii.

Zwolennik obozu kanclerskiego, przeciwnik prohabsburskiej i antymoskiewskiej polityki Zygmunta III Wazy, 1607 wystapil jednak w obronie wladcy, przyczyniajac sie do zwyciestwa wojsk królewskich nad rokoszanami (rokosz sandomierski 1606-1609) pod Guzowem (6 lipca 1607). 1609 wyruszyl wraz z Zygmuntem III na wyprawe moskiewska. 4 lipca 1610 w bitwie pod Kluszynem rozgromil czterokrotnie liczniejsze wojska moskiewsko-szwedzkie, zajal Moskwe i przeprowadzil elekcje królewicza Wladyslawa na tron rosyjski. 1617, podpisujac traktat pokojowy pod Busza, zazegnal niebezpieczenstwo wybuchu wojny polsko-tureckiej. 1620 podjal wyprawe do Moldawii, w celu powstrzymania planowanego ataku sultana tureckiego Osmana II i udzielenia pomocy hospodarowi G. Grazzianiemu. Pokonany pod Cecora, zginal w czasie odwrotu pod Mohylewem.

Autor pamietników wojennych Poczatek i progres wojny moskiewskiej (1833).

Czas: 13h 26m 24s
Czyta: Miroslaw Utta